Có lẽ bạn từng nghe đâu đó: “Đến tuổi trưởng thành, ai rồi cũng phải trải qua cảnh mọc răng khôn, đau nhức ê ẩm cả tuần trời.” Thực tế, trong phòng khám Nha Khoa MIC Dương Đình Hội, tôi gặp không ít bệnh nhân – từ các bạn sinh viên, anh chị văn phòng đến các cô chú lớn tuổi – đều thắc mắc: “Bác sĩ ơi, ai cũng phải mọc răng khôn hả, sao em chưa thấy gì cả?”
Câu trả lời ngắn gọn, dựa trên cả kinh nghiệm lâm sàng lẫn các nghiên cứu y khoa hiện đại: Không phải ai cũng mọc răng khôn. Có người mọc đủ bốn chiếc, có người chỉ mọc một, hai hoặc thậm chí… chẳng mọc chiếc nào! Điều này hoàn toàn bình thường, không phải “cơ thể có vấn đề” như nhiều người lo lắng đâu nhé.
Sự thật về mọc răng khôn: 5 điều bạn cần biết
- Răng khôn là gì? Răng khôn – hay còn gọi là răng số 8, răng cối lớn thứ ba – là những chiếc răng mọc cuối cùng, nằm sâu nhất ở hai bên hàm trên và hàm dưới. Thường thì mỗi người có tối đa 4 chiếc răng khôn.
- Độ tuổi mọc răng khôn phổ biến: Đa số trường hợp răng khôn bắt đầu mọc từ 17 đến 25 tuổi. Tuy nhiên, có người mọc sớm hơn hoặc muộn hơn, thậm chí… mãi không mọc!
- Không phải ai cũng mọc đủ 4 răng khôn: Theo thống kê của Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA), có từ 5% đến 37% dân số không mọc răng khôn do di truyền, và con số này ngày càng tăng ở thế hệ trẻ hiện đại.
- Răng khôn có thể mọc lệch, mọc ngầm hoặc không mọc ra khỏi nướu: Trong thực tế, nhiều bạn trẻ đến khám chỉ phát hiện mình có răng khôn khi chụp phim X-quang – vì răng mọc ngầm, mọc lệch hoặc bị kẹt trong xương hàm.
- Không phải ai cũng cần nhổ răng khôn: Răng khôn chỉ nên nhổ khi gây đau, viêm, ảnh hưởng đến răng bên cạnh hoặc có nguy cơ biến chứng. Nếu mọc thẳng, không gây phiền toái, bạn hoàn toàn có thể giữ lại và chăm sóc như các răng khác.
Vì sao không phải ai cũng mọc răng khôn?
Đây là câu hỏi tôi nhận được rất nhiều, nhất là từ các bạn trẻ: “Bác sĩ ơi, em không mọc răng khôn, có sao không?” Thật ra, chuyện này liên quan nhiều đến yếu tố di truyền và sự tiến hóa của loài người.
- Di truyền quyết định khá lớn: Nếu cha mẹ, ông bà không có răng khôn, khả năng cao bạn cũng vậy. Cơ thể hiện đại “lược bỏ” dần những thứ không còn cần thiết, giống như xương đuôi hay răng nanh sắc nhọn ngày xưa.
- Hàm người hiện đại nhỏ hơn, thiếu chỗ cho răng khôn phát triển: Ngày xưa, khi tổ tiên chúng ta ăn nhiều thức ăn cứng, xương hàm phát triển rộng, đủ chỗ cho cả 32 chiếc răng. Ngày nay, chế độ ăn mềm, hàm nhỏ lại, răng khôn “không có đất dụng võ” nên hoặc không mọc, hoặc mọc kẹt, mọc lệch.
- Ảnh hưởng của môi trường và phát triển cá nhân: Một số nghiên cứu từ WHO còn chỉ ra rằng, chế độ dinh dưỡng, thói quen nhai, và cả yếu tố môi trường cũng ảnh hưởng đến việc mọc hay không mọc răng khôn.
Tóm lại, không mọc răng khôn là một “biến thể tiến hóa” hoàn toàn tự nhiên, không có gì phải lo lắng.
Dấu hiệu nhận biết bạn có mọc răng khôn hay không?
Không phải lúc nào răng khôn cũng “gõ cửa” bằng những cơn đau nhức dữ dội. Trong nghề, tôi từng gặp nhiều trường hợp bệnh nhân chỉ phát hiện ra răng khôn khi… đi chụp phim X-quang kiểm tra tổng quát.
- Đau nhức, sưng nướu ở góc hàm: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất khi răng khôn bắt đầu nhú lên, nhất là khi mọc lệch, mọc kẹt.
- Sốt nhẹ, khó há miệng, đau khi nhai: Một số bạn trẻ còn bị sốt, há miệng khó khăn, hoặc thấy đau khi nhai ở vùng cuối hàm.
- Không có dấu hiệu gì: Có những người răng khôn mọc ngầm, không lộ ra ngoài, hoặc không mọc nên hoàn toàn không cảm nhận được gì.
- Cách xác định chính xác: Nếu bạn muốn biết mình có răng khôn hay không, cách tốt nhất là chụp X-quang răng hàm mặt tại nha khoa. Hình ảnh phim sẽ cho thấy rõ ràng số lượng răng khôn, vị trí, hướng mọc và nguy cơ biến chứng.
Những trường hợp thường gặp khi mọc răng khôn
1. Răng khôn mọc thẳng, không gây biến chứng
Đây là “trường hợp lý tưởng” mà tôi luôn mong gặp ở bệnh nhân. Răng khôn mọc thẳng, đủ chỗ, không đau nhức, không ảnh hưởng đến răng bên cạnh. Nếu chăm sóc tốt, răng này có thể tồn tại lâu dài mà không cần can thiệp gì thêm.
2. Răng khôn mọc lệch, mọc ngầm gây đau, viêm nướu, sâu răng kế cận
Đây là tình huống phổ biến nhất tôi gặp ở phòng khám. Răng khôn mọc lệch dễ làm thức ăn nhồi nhét, khó làm sạch, gây viêm nướu, sâu răng số 7 bên cạnh. Nhiều bạn trẻ đến khám khi đã bị đau nhức kéo dài, đôi khi còn sưng mặt, há miệng khó.
3. Răng khôn không mọc hoặc chỉ mọc một phần
Có bạn đến khám vì “mọc răng khôn nửa chừng”, tức là răng chỉ nhú lên một phần rồi dừng lại, phần còn lại bị kẹt trong nướu hoặc xương hàm. Tình trạng này dễ gây viêm lợi trùm, đau nhức tái đi tái lại.
4. Răng khôn bị kẹt trong xương hàm, không lộ ra ngoài
Đây là trường hợp chỉ phát hiện được qua phim X-quang. Răng khôn nằm sâu trong xương, không gây triệu chứng nhưng tiềm ẩn nguy cơ tạo nang, ảnh hưởng đến răng khác nếu không theo dõi định kỳ.
5. Răng khôn gây biến chứng toàn thân (hiếm gặp)
Một số trường hợp hiếm, viêm nhiễm từ răng khôn có thể lan rộng, gây sưng mặt, sốt cao, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân. Những trường hợp này cần xử lý y khoa khẩn cấp.
Có cần nhổ răng khôn không? Khi nào nên đi khám?
Đây là câu hỏi “kinh điển” mà tôi nhận được gần như mỗi ngày. Thực tế, không phải cứ mọc răng khôn là phải nhổ. Quyết định nhổ hay giữ lại phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
- Chỉ nên nhổ khi răng khôn gây đau, viêm, ảnh hưởng đến răng kế cận hoặc có nguy cơ biến chứng.
Ví dụ, răng mọc lệch làm sâu răng số 7, viêm nướu tái đi tái lại, hoặc gây đau kéo dài thì nên nhổ sớm để tránh hậu quả nặng nề hơn. - Nếu răng khôn mọc thẳng, không gây phiền toái, bạn có thể giữ lại. Tuy nhiên, cần chú ý vệ sinh kỹ càng, dùng chỉ nha khoa và bàn chải chuyên dụng để làm sạch vị trí này – vì đây là nơi dễ tích tụ mảng bám.
- Khám răng định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện sớm các vấn đề. Tôi thường khuyên các bạn trẻ, đặc biệt là nhóm tuổi 18-30, nên kiểm tra răng miệng ít nhất 6 tháng/lần. Đừng đợi đến khi đau nhức mới đi khám, vì lúc đó mọi chuyện đã phức tạp hơn nhiều.
Tham khảo thêm: Răng khôn mọc ở độ tuổi bao nhiêu để hiểu rõ hơn về độ tuổi mộc răng khôn ở mỗi người.
Kết bài
Tóm lại, chuyện mọc hay không mọc răng khôn là hoàn toàn bình thường, không phải ai cũng giống ai. Có người mọc đủ bốn chiếc, có người chỉ mọc một, hai, thậm chí chẳng mọc chiếc nào. Đó là kết quả của di truyền, tiến hóa và cả lối sống hiện đại.
Điều quan trọng nhất là chủ động chăm sóc răng miệng, khám nha khoa định kỳ để phát hiện sớm các bất thường. Nếu bạn có răng khôn, hãy chú ý vệ sinh kỹ càng, đừng ngại hỏi bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường. Nếu không có răng khôn, hãy yên tâm – bạn không hề “bị thiếu sót” gì cả!
Nếu bạn đang quan tâm đến chi phí nhổ răng khôn, hãy tham khảo thêm bài viết: nhổ răng khôn bao nhiêu tiền để có thông tin cụ thể và chính xác nhất.
