Bạn có biết, trong suốt thời gian làm việc tại Nha Khoa MIC Dương Đình Hội, tôi từng gặp không biết bao nhiêu bạn trẻ đến khám với gương mặt “phúng phính” hơn thường ngày? Hỏi ra mới biết, thủ phạm không ai khác chính là… chiếc răng khôn đang mọc và gây sưng đau. Có bạn còn đùa: “Bác sĩ ơi, em tưởng chỉ có bánh bao mới phồng, ai ngờ má em cũng phồng vì răng khôn!”
Thật ra, sưng răng khôn là tình trạng cực kỳ phổ biến ở độ tuổi 17-25 – giai đoạn răng khôn bắt đầu “rục rịch” xuất hiện. Cảm giác đau nhức, sưng tấy, khó ăn uống, thậm chí sốt nhẹ khiến nhiều người lo lắng không biết xử trí ra sao. Vậy, bị sưng răng khôn nên làm gì? Làm sao để giảm đau, chăm sóc đúng cách tại nhà và biết lúc nào cần đến nha sĩ?
Bài viết này, tôi sẽ chia sẻ tất cả những gì bạn cần biết – từ kinh nghiệm thực tế điều trị đến những mẹo nhỏ giúp bạn “sống chung hòa bình” với răng khôn.
Nguyên nhân khiến răng khôn bị sưng
Nếu bạn từng thắc mắc vì sao chiếc răng khôn lại “khó ở” đến vậy, thì đây là câu trả lời từ chính trải nghiệm nghề nghiệp của tôi:
- Răng khôn mọc lệch, mọc ngầm: Phần lớn các ca sưng đau tôi gặp đều liên quan đến việc răng khôn không đủ chỗ, mọc chen ngang, đâm vào răng bên cạnh hoặc lợi, gây viêm nhiễm, sưng tấy. Có bạn còn ví von “răng khôn như khách không mời mà đến, xếp chỗ hoài không vừa”.
- Nhiễm khuẩn do thức ăn mắc kẹt: Vùng răng khôn thường khó vệ sinh, thức ăn dễ mắc lại, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm lợi quanh răng khôn (pericoronitis).
- Vệ sinh răng miệng chưa tốt: Đánh răng qua loa, bỏ quên vùng răng trong cùng, hoặc không dùng chỉ nha khoa khiến mảng bám tích tụ lâu ngày, lợi dễ bị kích thích, sưng đỏ.
- Thiếu vi chất: Một số nghiên cứu cũng cho thấy, thiếu vitamin C hoặc sức đề kháng yếu có thể khiến lợi dễ bị viêm hơn, nhất là khi răng khôn mọc chưa hoàn chỉnh.
Thực tế, có bạn đến khám chỉ vì “đau nhẹ thôi”, nhưng khi kiểm tra thì vùng lợi quanh răng khôn đã sưng đỏ, thậm chí có mủ. Đó là lý do bạn không nên chủ quan với những dấu hiệu ban đầu.
7 cách giảm sưng răng khôn tại nhà đơn giản
Dưới đây là những “bí kíp” tôi thường hướng dẫn cho bệnh nhân của mình – vừa dễ làm, vừa hiệu quả, lại giúp bạn chủ động chăm sóc khi chưa thể đến nha khoa ngay:
1. Súc miệng nước muối ấm
Đây là “người bạn quốc dân” của mọi ca viêm lợi! Pha một muỗng cà phê muối vào một cốc nước ấm, súc miệng nhẹ nhàng 2-3 lần/ngày. Nước muối giúp sát khuẩn, giảm viêm, làm dịu cảm giác đau rát quanh răng khôn.
Tôi từng gặp một bạn sinh viên, chỉ nhờ kiên trì súc nước muối mà cơn đau giảm hẳn, không cần dùng đến thuốc giảm đau.
2. Chườm lạnh ngoài má
Nếu vùng má bên răng khôn sưng to, hãy lấy túi đá hoặc khăn lạnh bọc lại, chườm lên má 10-15 phút/lần, cách nhau 1-2 tiếng. Đá lạnh giúp co mạch máu, giảm sưng và tê bớt cảm giác đau.
Lưu ý: Không đặt đá trực tiếp lên da để tránh bỏng lạnh nhé! Khuyến nghị này cũng được các trung tâm y tế lớn áp dụng rộng rãi.
3. Dùng chỉ nha khoa, vệ sinh răng miệng kỹ
Đánh răng nhẹ nhàng, đặc biệt chú ý vùng răng khôn. Kết hợp dùng chỉ nha khoa để lấy sạch thức ăn mắc giữa các kẽ răng – đây là “chiếc chìa khóa” giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Tôi từng chứng kiến nhiều ca chỉ cần vệ sinh tốt, tình trạng sưng giảm rõ rệt chỉ sau vài ngày.
4. Ăn thức ăn mềm, tránh đồ cứng, cay nóng
Khi răng khôn đang “biểu tình”, các bạn nên ưu tiên cháo, súp, sữa chua, trứng hấp… Tránh nhai mạnh ở vùng răng đau, cũng như hạn chế đồ cay nóng, cứng, dai (như bánh tráng nướng, thịt khô) để tránh làm lợi tổn thương thêm.
5. Uống thuốc giảm đau, kháng viêm theo chỉ định bác sĩ
Nếu đau quá mức, bạn có thể dùng các thuốc giảm đau thông thường như paracetamol hoặc ibuprofen. Tuy nhiên, tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh hoặc thuốc giảm đau mạnh khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Tôi từng gặp trường hợp bệnh nhân tự ý mua thuốc, dẫn đến dị ứng hoặc nhờn thuốc, gây khó khăn cho điều trị sau này.
6. Nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh
Đừng cố gắng “gồng mình” làm việc hay tập luyện quá sức khi đang đau răng khôn. Nghỉ ngơi giúp cơ thể phục hồi, giảm stress lên vùng răng bị sưng.
7. Theo dõi dấu hiệu bất thường
Nếu có sốt, sưng to, đau dữ dội, mủ hoặc khó há miệng, bạn cần đi khám nha khoa ngay. Đây có thể là dấu hiệu nhiễm trùng nặng, không nên tự xử lý tại nhà.
Khi nào cần đến nha sĩ?
Tôi hiểu, không ai muốn đi nha khoa nếu chưa thật sự cần thiết. Nhưng với răng khôn, có những dấu hiệu bạn không nên chủ quan:
- Đau kéo dài trên 3 ngày, sưng không giảm dù đã áp dụng các biện pháp tại nhà.
- Sốt cao, mủ, khó nuốt, khó thở, há miệng bị hạn chế.
- Răng khôn mọc lệch, mọc ngầm, gây viêm lợi tái phát nhiều lần.
- Đau lan sang vùng má, tai, cổ hoặc nổi hạch dưới hàm.
Trong các ca tôi từng điều trị, nhiều bạn chỉ đến khi tình trạng đã nặng, phải dùng kháng sinh liều cao hoặc can thiệp tiểu phẫu. Nếu phát hiện sớm, việc điều trị sẽ nhẹ nhàng, nhanh hồi phục hơn rất nhiều.
Nha sĩ sẽ thăm khám, chụp X-quang nếu cần, đánh giá mức độ sưng viêm, chỉ định thuốc hoặc nhổ răng khôn nếu có chỉ định. Đừng ngần ngại hỏi bác sĩ về các phương án điều trị phù hợp với tình trạng của bạn.
Những điều nên tránh khi bị sưng răng khôn
Có những điều tưởng chừng “vô hại” nhưng lại khiến tình trạng sưng răng khôn nặng hơn. Dưới đây là những điều tôi thường nhắc nhở bệnh nhân của mình:
- Không tự ý nhổ răng hoặc dùng vật nhọn chọc vào vùng sưng: Điều này chỉ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, chảy máu và biến chứng.
- Tránh ăn đồ quá nóng, quá lạnh, cay hoặc chua: Những loại thực phẩm này dễ kích thích vùng lợi đang sưng, làm đau thêm.
- Không lạm dụng thuốc giảm đau, kháng sinh: Dùng sai thuốc, dùng kéo dài có thể gây tác dụng phụ hoặc kháng thuốc.
- Không bỏ qua vệ sinh răng miệng: Nhiều bạn nghĩ “đau thì khỏi đánh răng”, nhưng thực tế, vệ sinh kém chỉ làm tình trạng nặng thêm.
Nếu bạn muốn biết cụ thể hơn về các loại thực phẩm nên kiêng khi đau răng khôn, hãy tham khảo thêm bài viết đau răng khôn nên kiêng gì để chăm sóc răng miệng đúng cách và tránh làm tình trạng trở nên trầm trọng hơn.
Một số thắc mắc thường gặp
Có nên nhổ răng khôn khi bị sưng?
Câu hỏi này tôi nhận được rất nhiều! Thực tế, không phải trường hợp nào cũng cần nhổ răng khôn ngay khi bị sưng. Nếu răng mọc thẳng, đủ chỗ, chỉ viêm nhẹ thì chỉ cần chăm sóc tốt, theo dõi. Tuy nhiên, nếu răng khôn mọc lệch, mọc ngầm, viêm tái phát nhiều lần hoặc gây biến chứng (áp xe, nhiễm trùng lan rộng), bác sĩ sẽ cân nhắc nhổ răng để tránh hậu quả lâu dài.
Có thể phòng ngừa sưng răng khôn không?
Tôi luôn khuyến khích các bạn kiểm tra răng định kỳ, nhất là trong độ tuổi mọc răng khôn. Vệ sinh răng miệng tốt, dùng chỉ nha khoa, súc miệng nước muối thường xuyên sẽ giảm nguy cơ sưng đau. Nếu phát hiện răng khôn mọc lệch, nên trao đổi sớm với bác sĩ để có hướng xử lý phù hợp.
Sưng răng khôn có nguy hiểm không?
Nếu chỉ sưng nhẹ, đau ít, bạn có thể yên tâm theo dõi và chăm sóc tại nhà. Nhưng nếu để lâu không điều trị, viêm có thể lan rộng, gây áp xe, nhiễm trùng huyết, ảnh hưởng sức khỏe toàn thân. Theo CDC Hoa Kỳ, nhiễm trùng răng miệng nếu không kiểm soát có thể dẫn tới biến chứng nguy hiểm.
Kết luận
Sưng răng khôn là “nỗi khổ chung” của nhiều bạn trẻ – tôi đã gặp, đã điều trị, và cũng từng “đau cùng” với bệnh nhân của mình. Tin vui là, nếu biết cách chăm sóc, chủ động theo dõi và không ngần ngại đi khám khi cần thiết, bạn hoàn toàn có thể vượt qua “cơn ác mộng” này một cách nhẹ nhàng.
Hãy nhớ: Răng khôn có thể “khó ở”, nhưng bạn thì không cần phải chịu đựng một mình. Chúng tôi tại Nha Khoa MIC Dương Đình Hội luôn sẵn sàng đồng hành, lắng nghe và hỗ trợ các bạn.
Nếu bạn đang băn khoăn về chi phí nhổ răng khôn, hãy xem thêm bài viết nhổ răng khôn bao nhiêu tiền để chuẩn bị tốt hơn cho quá trình điều trị và lựa chọn phù hợp cho mình.
