Cách đây vài tuần, tôi gặp một bạn sinh viên năm cuối đến khám răng trong tình trạng đau âm ỉ vùng hàm dưới bên phải. Bạn bảo: “Chắc em bị sâu răng hàm cuối quá bác sĩ, nó nhức nhối mấy hôm nay.” Nhưng sau khi chụp phim, tôi phải nói một câu khiến bạn ấy khá bất ngờ: “Không phải răng hàm đâu, em đang mọc… răng số 8 đấy!”
Răng số 8 hay còn gọi là răng khôn là cái tên vừa quen vừa lạ. Nhiều người nghĩ nó giống như một chiếc răng hàm “dư”, hoặc chỉ khi lớn mới có. Nhưng thật ra, răng số 8 là một phần đặc biệt trong cấu trúc hàm, với đủ loại biến thể, từ mọc thẳng, mọc lệch, đến… chẳng mọc cái nào. Bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ răng số 8 là gì, có bao nhiêu cái, tại sao gây đau và khi nào cần nhổ.
Răng Số 8 Là Gì?
Nếu lấy răng cửa làm mốc đếm từ ngoài vào trong, răng số 8 chính là chiếc răng mọc cuối cùng ở mỗi góc hàm, cả trên lẫn dưới.
Trong chuyên môn, răng số 8 còn được gọi là “răng khôn” (wisdom tooth) – cái tên nghe vừa “oai” vừa… gây tò mò. Sở dĩ có tên này vì răng thường mọc khi chúng ta đã trưởng thành, khoảng 17–25 tuổi, tức là lúc đã đủ “khôn lớn” để cảm nhận mọi thứ rõ ràng hơn (nhưng riêng chuyện mọc răng thì… vẫn đau như trẻ con!).
Răng số 8 là răng hàm lớn thứ ba, nằm sâu nhất trong hàm. Đa số mỗi người sẽ có tối đa 4 chiếc răng số 8, chia đều hai hàm. Tuy nhiên, không phải ai cũng “được” mọc đủ cả 4 chiếc này – có người chỉ mọc 1-2 cái, thậm chí không mọc cái nào cũng hoàn toàn bình thường.
Tóm lại: Răng số 8 chính là răng khôn, chiếc răng mọc cuối cùng trong bộ răng vĩnh viễn của chúng ta.
Nguồn Gốc Tiến Hóa Và Đặc Điểm Của Răng Số 8
Bạn có biết, tổ tiên của chúng ta thời “ăn lông ở lỗ” từng rất cần những chiếc răng hàm to khỏe để nghiền nát thức ăn thô, cứng như hạt, rễ cây, thịt sống? Khi đó, răng số 8 đóng vai trò không thể thiếu.
Nhưng theo thời gian, chế độ ăn uống thay đổi, xương hàm của con người dần nhỏ lại, răng số 8 trở thành “di tích tiến hóa” – có cũng được, không có cũng chẳng sao. Thậm chí, nhiều bạn trẻ ngày nay không mọc răng số 8 nào, hoặc chỉ mọc 1-2 chiếc, là điều hoàn toàn bình thường và không ảnh hưởng gì đến sức khỏe răng miệng.
Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân lo lắng vì “cả nhà ai cũng mọc răng khôn, mà mình thì không thấy đâu, có sao không bác sĩ?”. Thật ra, việc không mọc răng số 8 là dấu hiệu tiến hóa của loài người hiện đại, hàm nhỏ lại, răng bớt “chật chội” hơn (theo National Institutes of Health).
Nếu bạn tò mò về số lượng răng khôn, hãy đọc thêm tại: Một người mọc bao nhiêu răng khôn.
3 Sự Thật Về Răng Số 8 Mà Bạn Cần Biết
1. Không Phải Ai Cũng Mọc Đủ 4 Răng Khôn
Đây là một trong những điều khiến nhiều bạn ngạc nhiên nhất khi đi khám: mỗi người có thể mọc từ 0 đến 4 răng số 8, thậm chí có người hiếm gặp mọc đến… 5 hoặc 6 chiếc (do răng dư).
Ví dụ gần đây tôi gặp một cô chú khoảng 60 tuổi đến cạo vôi răng định kỳ. Khi xem phim, cả hai đều bất ngờ vì không có chiếc răng số 8 nào cả. Chúng tôi giải thích kỹ, và thật ra… họ may mắn vì không phải trải qua các ca đau nhức hoặc nhổ răng khôn phức tạp.
2. Răng Số 8 Thường Không Mọc “Bình Thường”
Chúng tôi rất hiếm khi thấy răng số 8 mọc đúng chuẩn – tức là thẳng đứng, đều, không kẹt, không chèn ép răng bên cạnh. Trên thực tế, có đến hơn 70% bệnh nhân đến khám vì các vấn đề liên quan đến mọc lệch, mọc ngầm của răng số 8.
Một bệnh nhân nữ từng đến MIC với nửa mặt sưng vù, tưởng bị quai bị. Hóa ra là răng số 8 hàm dưới mọc ngầm và đâm ngang vào răng số 7, gây viêm nhiễm nghiêm trọng.
Nếu các bạn đang nghi ngờ răng khôn mọc sai hướng, bài viết sau sẽ giúp nhận biết sớm: Làm sao để biết răng khôn mọc lệch?
3. Đau Khi Mọc Răng Số 8 Không Phải Lúc Nào Cũng Nguy Hiểm
Tôi hiểu – ai từng mọc răng khôn đều biết cảm giác đau nhức, há miệng khó, nhai lệch hẳn sang bên kia. Nhưng đau không đồng nghĩa với nguy hiểm. Nhiều trường hợp đau do viêm lợi trùm tạm thời và có thể điều trị bằng thuốc, vệ sinh kỹ.
Tuy nhiên, nếu đau kéo dài hoặc tái đi tái lại, có mùi hôi, sốt nhẹ, hoặc sưng vùng góc hàm – thì đó có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc chèn ép. Lúc đó, nhổ răng là giải pháp an toàn hơn là cố chịu đựng.
Bạn có thể tham khảo bài viết: Mọc răng khôn đau bao nhiêu ngày? để hiểu rõ hơn quá trình đau và cách giảm nhẹ.
Tác Hại Của Răng Số 8
Tôi từng điều trị cho nhiều bệnh nhân đến trong tình trạng “vừa đau vừa lo”. Răng số 8, nếu mọc bất thường, có thể gây ra hàng loạt phiền toái:
- Đau nhức kéo dài: Đau âm ỉ hoặc dữ dội, ảnh hưởng sinh hoạt, ăn uống, thậm chí mất ngủ.
- Viêm lợi trùm, viêm quanh thân răng: Vùng lợi phủ lên răng số 8 dễ bị viêm, sưng đỏ, mưng mủ – nhất là khi thức ăn mắc lại, vi khuẩn phát triển.
- Gây sâu răng số 7: Răng số 8 mọc lệch thường đâm vào răng số 7, tạo khe hở khó vệ sinh, dẫn đến sâu răng, viêm tủy, thậm chí mất cả răng số 7.
- Nhiễm trùng lan rộng: Nếu không xử lý kịp thời, viêm nhiễm có thể lan sang vùng má, cổ, thậm chí gây biến chứng nguy hiểm như viêm xương hàm, áp xe.
- Ảnh hưởng thần kinh: Một số trường hợp hiếm gặp, răng số 8 mọc gần dây thần kinh hàm dưới, có thể gây tê môi, lưỡi, cằm.
Theo Mayo Clinic, biến chứng phổ biến nhất sau nhổ răng số 8 là “ổ răng khô” (dry socket) – tình trạng đau kéo dài do cục máu đông tại ổ răng bị tan sớm, cần được bác sĩ xử lý kịp thời.
Có Nên Nhổ Răng Số 8 Không?
Đây là câu hỏi tôi nhận được thường xuyên nhất. Câu trả lời là: phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của răng và sức khỏe tổng thể của bạn.
Khi nào nên nhổ?
- Răng mọc lệch, đâm vào răng số 7
- Răng ngầm không trồi nhưng gây viêm hoặc đau âm ỉ
- Sâu răng số 8 nhưng không thể trám phục hồi
- Có nguy cơ gây hư răng bên cạnh
- Kế hoạch chỉnh nha (niềng răng)
Khi nào có thể giữ?
- Răng mọc thẳng, không gây viêm hay kẹt thức ăn
- Không ảnh hưởng chức năng nhai, không gây khó vệ sinh
- Có đối răng hàm trên/dưới ăn khớp tốt
Tại MIC, chúng tôi thường chỉ định chụp phim X-quang trước khi quyết định nhổ hay không. Bởi vì nhổ răng số 8 không đơn thuần là “rút một cái răng”, mà phải đánh giá đường đi của dây thần kinh hàm dưới, xoang hàm trên, độ nghiêng răng, mật độ xương,…
Nhổ Răng Số 8 Có Đau Không?
Đa số các bạn đều hỏi: “Em sợ đau lắm, nhổ xong có sưng hông bác?” Thành thật thì, có thể sẽ đau nhẹ vài ngày đầu, sưng nhẹ nếu cơ địa nhạy cảm – nhưng mọi thứ đều nằm trong tầm kiểm soát nếu bạn chăm sóc đúng cách.
Chúng tôi thường kê kháng sinh, giảm đau, hướng dẫn chế độ ăn mềm, chườm lạnh – và đặc biệt là hướng dẫn vệ sinh sau nhổ răng cực kỳ kỹ lưỡng. Nhờ vậy, nhiều bạn hôm sau quay lại tái khám nói: “Ủa, em tưởng sẽ đau hơn!”
Kết Bài
Hy vọng qua bài viết này, các bạn đã có hình dung rõ ràng hơn về chiếc răng “khôn mà không hẳn khôn” này. Dù chỉ là một phần nhỏ trong hàm, nhưng răng số 8 có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe răng miệng – từ khả năng nhai, thẩm mỹ, đến nguy cơ viêm nhiễm.
Nếu bạn đang có răng khôn mọc lệch, hay nghi ngờ mình có răng số 8 mọc ngầm, đừng đợi đến lúc đau mới đi khám. Chủ động kiểm tra sẽ giúp bạn phòng tránh nhiều biến chứng sau này.
Và nếu bạn đang băn khoăn về chi phí nhổ răng khôn, hãy xem ngay bài viết: nhổ răng khôn bao nhiêu tiền để có thông tin cụ thể, chuẩn bị tốt nhất cho sức khỏe răng miệng của mình.
